LAHMACUN: Arapça, laḥm ˁacīn لحم عجين (hamur gibi) yoğrulmuş et. laḥm لحم et + Arapça acīn عجين yoğrulmuş, hamur. Nişanyan Sözlük'te şu not var: "20. yy'dan eski hiçbir sözlükte görünmeyen sözcük, ilk kez TDK sözlüğünün 1955 basımında leksikalize edilmiştir."
ANEMİ: Kansızlık hastalığı. Osmanlıca karşılığı "fakr-üd-dem" (kan fakirliği). Hüseyin Rahmi Gürpınar, 'Şık'ta (1889) kullanmış.
ANALJEZİ: Ağrı yitimi (Bunu sağlayan ilaç grubu, Analjezik) Osmanlıca karşılığı "zıya-ı elem" (ızdırap kaybı). Bu arada zıyâ (ﺿﻴﺎﻉ) kayıp demekken; ziyâ (ﺿﻴﺎﺀ) ışık demektir. Aslında ikisi de dat harfiyle başlıyor, ikisi de ziyâ olarak yazılabilir. (Bu arada TDK'de 'kayıp' anlamındaki zıyâ (ﺿﻴﺎﻉ) yer almıyor.) Türkçe yazılışları aynı aslında. Kubbealtı Lügati ayırabilmek için kayıp anlamındakini 'ı' ile yazmış. Orjinal yazımda fark birinin ayn birinin hemze ile bitmesi. Zıyâ (ﺿﻴﺎﻉ) ile yapılmış bazı tamlamalar şöyle: “Zıyâ-ı ebedî: Ölüm.” “Zıyâ-ı savt: Ses kaybı.” “Zıyâ-ı hâfıza: Hafıza kaybı” (zâyi ve zâyiat ile eş kökenli)
ALKOL: Damıtma yoluyla saf alkolün 11. yy'da, İspanya Arap (Endüslü) bilim adamları tarafından bulunmuş olabileceği düşünülüyor. Arapça adı: al-kuhl (الكحل). (el takısı ile) Göze sürülen 'sürme', antimon veya kurşun sülfat. Nişanyan Sözlük'te şu not var: Bir ifadeye göre kurşun sülfat maddesi de alkol gibi damıtıldığı için, bir ihtimalle ticari sır saklama kaygısıyla al-kuhl (sürme, kurşun sülfat) adı verilmiştir.
Levon Bağış'ın 'Alkol Karası' başlıklı yazısında yer alan,şu bilgiler ilginç: "Zaten bugün hemen her dilde kullanılan ‘alkol’ sözcüğü, onu ortaya çıkaran Arap bilim insanlarınca türetilmiştir. Arapçada, göz kapaklarını boyamak için kullanılan sürme tozuna verilen ad olan ‘al-kuhl’ den gelir. Gerçi Arap bilim insanları bu içeceği keyif verici bir madde olarak değil, ilaç olarak kullanmışlar. Hıristiyan Avrupa’ya yayıldıkça içki olarak kullanılmaya başlasa da, Avrupa’da da pek çok tıp okulunda tıbbi malzeme olarak kullanılmış.
LOKUM: Arapça rahatu’l-hulkum “boğaza hoş gelen şey”in Türkçe’ye geçmiş şekli rahat-i lokum’dan "lokum" olmuş. Nişanyan Sözlük, "19. yy ilk çeyreğinde ortaya çıkan bir ticari üründür. Çeşitli adlarının ticari kaynaklı olduğu ve lokma sözcüğünden bir şekilde etkilendiği varsayılabilir." notunu eklemiş bu maddeye.
KAYNAKLAR: nisanyansozluk.com, kubbealtilugati.com, tdk.gov.tr
